Bαρβάρα

ΒΑΡΒΑΡΑ

Θυμήσου Βαρβάρα
Έβρεχε ασταμάτητα στη Μπρέστ εκείνη την ημέρα
Και βάδιζες χαμογελαστή
Πανέμορφη ενθουσιασμένη μουσκεμένη
Κάτω από τη βροχή
Θυμήσου Βαρβάρα
Έβρεχε ασταμάτητα στη Μπρέστ
Και σε συνάντησα στην οδό Σιάμ
Χαμογελούσες
Κι’ εγώ χαμογελούσα επίσης
Θυμήσου Βαρβάρα
Εσύ που δε σε γνώριζα
Εσύ που δε με γνώριζες
Θυμήσου
Θυμήσου ωστόσο εκείνη τη μέρα
Μην ξεχνάς
Ένας άνδρας προφυλαγμένος κάτω από ένα πρόθυρο
Και φώναξε το όνομά σου
Βαρβάρα
Και έτρεξες σε αυτόν μες την βροχή
Μουσκεμένη ενθουσιασμένη πανέμορφη
Και ρίχτηκες στην αγκαλιά του
Θυμήσου αυτό Βαρβάρα
Και μη μου θυμώνεις που σου μιλώ στον ενικό
Μιλώ στον ενικό σε όλους αυτούς που αγαπώ
Ακόμα και αν δεν τους έχω δει παρά μια φορά μονάχα
Μιλώ στον ενικό σε όλους αυτούς που αγαπιούνται
Ακόμα και αν δεν τους γνωρίζω
Θυμήσου Βαρβάρα
Μην ξεχνάς
Αυτή τη φρόνιμη και ευτυχισμένη βροχή
Πάνω στο ευτυχισμένο σου πρόσωπο
Πάνω σε αυτή την ευτυχισμένη πόλη
Αυτή τη βροχή πάνω στη θάλασσα
Πάνω στον πολεμικό ναύσταθμο
Πάνω στο καράβι του Ουεσάντ
Ω Βαρβάρα
Τι μαλακία ο πόλεμος
Τι να έχεις γίνει τώρα
Κάτω από αυτή τη βροχή του σίδερου
Της φωτιάς του ατσαλιού του αίματος
Και εκείνος που σε έσφιγγε στην αγκαλιά του
Με έρωτα
Πέθανε χάθηκε ή ζει ακόμα
Ω Βαρβάρα
Βρέχει ασταμάτητα στη Μπρέστ
Όπως έβρεχε πριν

Μα δεν είναι πια το ίδιο και όλα είναι κατεστραμμένα
Είναι μία βροχή πένθους φοβερή και λυπημένη
Δεν είναι πια ούτε η καταιγίδα
Του σίδερου του χάλυβα του αίματος
Απλούστατα σύννεφα
Που ψοφάνε σαν σκυλιά
Σκυλιά που εξαφανίζονται
Στο ρεύμα του νερού πάνω στη Μπρέστ
Και θα σαπίσουν μακριά
Μακριά πολύ μακριά από τη Μπρέστ
Από την οποία δεν μένει τίποτα.

Ζακ Πρεβέρ Μετάφραση: Γιώργος Δαρσακλής.


Το ποίημα αυτό με το τίτλο BARBARA του Ζακ Πρεβέρ είναι ένα από τα καλύτερα αντιπολεμικά και ερωτικά ποιήματα της παγκόσμιας ποίησης, είναι γραμμένο για την καταστροφή της Μπρέστ, μετά από ανηλεή βομβαρδισμό από τους συμμάχους στο Δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
Ο Πρεβέρ αγαπά τη Βρετάνη, αγαπά τη Μπρέστ και υποφέρει να τη βλέπει κατεστραμμένη, σε στάχτες και χαλάσματα.
Βαρβάρα είναι το όνομα μιας άγνωστης, πανέμορφης γυναίκας, που προχωρεί χαμογελαστή μες τη βροχή, για να συναντήσει εκείνον που αγαπά.
Η Βαρβάρα αντιπροσωπεύει τη γυναίκα, τα νιάτα, την αθωότητα και τη δολοφονημένη ευτυχία «κάτω από αυτή τη βροχή του σίδερου, της φωτιάς, του ατσαλιού και του αίματος.» Άρχισαν οι βομβαρδισμοί. Είναι ο πόλεμος. Η Μπρέστ ισοπεδώθηκε, όπως και η Γκουέρνικα, και η Χιροσίμα και η Γάζα σήμερα. Την αποστροφή του στο πόλεμο ο ποιητής την εκφράζει με το στίχο:
«Quelle connerie la guerre.» Δηλαδή, «Τι μαλακία ο πόλεμος.»
Συνοψίζοντας έτσι, μ’ αυτές τις τέσσερις λέξεις, τη καταστροφική και δολοφονική τρέλα του πολέμου.

Το τραγούδι του Πρεβέρ

Το τραγούδι του Πρεβέρ

Ω! πόσο θάθελα να θυμάσαι
Αυτό το τραγούδι ήταν το δικό σου
Ήταν η αδυναμία σου πιστεύω
Κι’ είναι του Πρεβέρ και του Κοσμά

Και κάθε φορά που τα νεκρά φύλλα
Σε φέρνουνε στη θύμησή μου
Την άλλη μέρα οι νεκρές αγάπες
Δεν σταματάνε να πεθαίνουν

Από άλλες βέβαια εγκαταλείπομαι
Μα το τραγούδι τους είναι μονότονο
Και λίγο-λίγο αδιάφορο μ’ αφήνουν
Μ’ αυτό δεν είναι τίποτα

Διότι κάθε φορά που τα νεκρά φύλλα
Σε φέρνουνε στη θύμησή μου
Την άλλη μέρα οι νεκρές αγάπες
Δεν σταματάνε να πεθαίνουν

Ποτέ δεν ξέρουμε από πού αρχίζουν
Κι’ όταν τελειώνει η αδιαφορία
Περνά το Φθινόπωρο έρχεται ο Χειμώνας
Και το τραγούδι του Πρεβέρ

Αυτό το τραγούδι τα Νεκρά Φύλλα
Σβήνεται από τη θύμησή μου
Κι’ απ’ αυτή τη μέρα οι νεκρές Μου αγάπες
Θα σταματήσουν να πεθαίνουν.

ΖΑΚ ΠΡΕΒΕΡ

ΤΑ ΝΕΚΡΑ ΦΥΛΛΑ

Ω! πόσο θα ήθελα να θυμάσαι
Τις ευτυχισμένες μέρες που ήμαστε φίλοι.
Εκείνο τον καιρό η ζωή ήταν πιο ωραία,
Και ο ήλιος πιο καύτός από το σημερινό.
Τα νεκρά φύλλα μαζεύονται με το φτυάρι.
Βλέπεις, δεν ξέχασα…
Τα νεκρά φύλλα μαζεύονται με το φτυάρι,
Οι αναμνήσεις και οι νοσταλγίες επίσης
Και ο βοριάς τα παρασύρει
Στη κρύα νύχτα της λησμονιάς.
Βλέπεις, δεν ξέχασα
Το τραγούδι που μου τραγουδούσες.

Είναι ένα τραγούδι που μας μοιάζει.
Εσύ, μ’ αγαπούσες και σ’ αγαπούσα
Και ζούσαμε μαζί οι δυο μας,
Εσύ που μ’αγαπούσες, εγώ που σ’αγαπούσα.
Μα η ζωή χωρίζει εκείνους που αγαπιούνται,
Σιγά-σιγά, χωρίς να κάνει θόρυβο
Και η θάλασσα σβήνει πάνω στην άμμο
Τα βήματα των χωρισμένων εραστών.

Τα νεκρά φύλλα μαζεύονται με το φτυάρι,
Οι αναμνήσεις και οι νοσταλγίες επίσης
Μα η αγάπη μου σιωπηλή και πιστή
Χαμογελά πάντα και ευχαριστεί τη ζωή.
Σ’αγαπούσα τόσο, ήσουνα τόσο όμορφη.
Πως θέλεις να σε ξεχάσω;
Εκείνο τον καιρό, η ζωή ήταν πιο ωραία
Και ο ήλιος πιο καυτός από το σημερινό.
Ήσουν η πιο γλυκιά μου φίλη
Μα δεν έχω ανάγκη τις νοσταλγίες
Και το τραγούδι που τραγουδούσες,
Πάντα πάντα θα το ακούω!

Ας δούμε όμως την ιστορία του τραγουδιού- Τα νεκρά φύλλα- που είχε την τύχη να γνωρίσει τη μεγαλύτερη επιτυχία από τα τραγούδια του Πρεβέρ.

Βρισκόμαστε στο έτος 1946, ο Πρεβέρ έχει γράψει το σενάριο για την ταινία "Οι πόρτες της νύχτας", που περιείχε και δύο καταπληκτικά τραγούδια: "Τα νεκρά φύλλα" και "Τα παιδιά που αγαπιούνται."

Στην οδό Ντοφίν υπήρχε ένα ήσυχο εστιατόριο. Στον πρώτο όροφο, μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα είχαν συγκεντρωθεί όλοι οι συντελεστές της ταινίας: Ο Μαρσέλ Καρνέ ο σκηνοθέτης, ο Ζαν Γκαμπέν πρωταγωνιστής, ο Ζοζέφ Κοσμά μουσικοσυνθέτης, και ο Ζακ Πρεβέρ σεναριογράφος. Περιμένοντας την πρωταγωνίστρια Μάρλεν Ντίτριχ, παίρνουν το ορεκτικό τους. Ο Κοσμά δεν μπορεί να συγκρατηθεί και κάτω από το συνένοχο βλέμμα του Πρεβέρ, πηγαίνει στο πιάνο και παίζει αυτές τις σύγχρονες και ταυτόχρονα απλές μελωδίες σιγοτραγουδώντας: "Ω! πόσο θα ήθελα να θυμάσαι

τις ευτυχισμένες μέρες που είμαστε φίλοι..."

Όταν έρχεται ο καφές όλοι ξέρουν το ρεφραίν:

"Τα νεκρά φύλλα μαζεύονται με το φτυάρι

οι αναμνήσεις κι οι νοσταλγίες μαζί..."

Αυτό θα είναι το τραγούδι της ταινίας "Οι πόρτες της νύχτας"

Η Μάρλεν Ντίτριχ, μεγάλη σταρ, γερμανικής καταγωγής, έχει αντιρρήσεις και θέλει να κάνει κάποιες περικοπές και αλλαγές στο σενάριο. Παράδειγμα, θα ήθελε να πληρώσει τον αμαξά με ένα εισιτήριο που θα έβγαζε από τη ζαρτιέρα της, προκειμένου να δείξει τις πολύ ωραίες -πράγματι- γάμπες της. Ο Πρεβέρ και ο Καρνέ δεν της δίνουν σημασία. Προσβάλλεται και αποσύρεται από την ταινία, αφού δηλώσει πως η ταινία και το τραγούδι είναι κακής ποιότητας. Μετά από αυτό, ο Ζαν Γκαμπέν θα βρει μια πρόφαση, για να αποσυρθεί κι αυτός, ακολουθώντας την Ντίτριχ. Τελικά η Ναταλί Νατιέ αντικατέστησε την Ντίτριχ και ο Υβ Μοντάν τον Ζαν Γκαμπέν.

Αργότερα όταν τα Νεκρά Φύλλα θα γίνουν παγκόσμια επιτυχία, η Μάρλεν θα ζητήσει από τον Πρεβέρ να της γράψει ένα παρόμοιο.

Η ταινία καθυστέρησε λιγάκι, γιατί η Ναταλί Νατιέ δεν τραγουδούσε. Ο Ζοζέφ Κοσμά θα βρει τότε μια σπουδαία τραγουδίστρια, μια μεγάλη Κυρία του γαλλικού τραγουδιού, την Κόρα Βωκαίρ για να ντουμπλάρει τα Νεκρά φύλλα.
ΖΑΚ ΠΡΕΒΕΡ μετ. Γ. Δαρσακλής

οι προδομένο εραστέςι

εγώ είχα τη λάμπα
εσύ τη φλόγα
ποιός πούλησε το φυτίλι;